Nikâhta vekâlet

Sual: Bir kız, nikâhını kıyacak kişiye nasıl vekâlet verir ve vekilde aranan vasıflar nelerdir?
CEVAP
(Beni falancayla evlendirmek üzere seni vekil ettim) der. Gerektiğinde, vekilin de başkasına vekâlet verebilmesi için, (Beni falancayla evlendirmek ve dilediğin şekilde hareket etmek üzere seni umumi vekil ettim) der.

Vekâlet vermekte ve vekilde aranan şartlar şunlardır:
1- Vekilin Müslüman, akıllı ve temyiz edici [iyiyi kötüden ayırabilecek özelliğe sahip] olması şarttır. Büluğa ermesi ve erkek olması şart değildir. Mesela on yaşındaki bir kız çocuğu vekil olabilir.

2- Şahitlerin ve vekillerin, evlenecek kızı veya kadını tanımaları, yani kimin hangi kızı olduğunu bilmeleri lazımdır.

3- Vekâlet telefonla veya yazılı olarak verilebilir. Vekil yaparken şahide lüzum yoktur. Şahit olursa iyi olur.

4- Bir kimse iki tarafın yani hem kızın, hem de erkeğin velisi veya vekili olabilir.

5- Bir kimse, birinin velisiyken, ötekine vekil olabilir. Mesela kızın vekili, oğlanın velisi olabildiği gibi, kızın velisi, oğlanın da vekili olabilir.

6- Bir kimse iki tarafın da, velisi veya vekili yahut birine veli, ötekine vekil yahut bir taraftan asil, öte taraftan veli yahut bir taraftan asil, öte taraftan vekil olabilir. Evlenecek erkek, kızın vekâletini alarak, kızı tanıyan şahitlerin yanında nikâh yapabilir.

7- Baliğ olmayan çocuğu, velilerinden yakın olanı nikâhlar. Veli, Hanefî hariç, üç mezhepte babadır. Baba yoksa, babanın babası ve onun babasıdır. Bunlardan sonra, erkek kardeştir. Bundan sonra, erkek kardeş oğlu, sonra onun oğludur. Sonra amca, sonra amcaoğlu ve onun oğludur. Bunlar yoksa, anne veli olur.

8- Vekil olmayan birinin [mesela baliğ erkek veya kızın velilerinden birinin veya yabancının] yaptığı nikâhı, asil olan işitince reddetmezse, sahih olur.

9- Çocuk baliğ olunca, baba ve dededen başka velilerin yaptıkları nikâhı reddedebilir.

10- Veli, asebelerdir. Asebe, baba tarafından olan akrabalara denir. Asebe yoksa, anne veli olur.

Nikâh için vekâlet
Sual: Bir kız birine, (Beni evlendirmek üzere seni vekil ettim) dese, fakat falanca erkekle demese, bu vekâlet sahih olur mu? Bir de, vekâleti alan kişi, kızın istediği erkekle değil de, başka bir erkekle nikâhını yapsa, nikâh sahih olur mu?
CEVAP
Birincisi, verilen vekâlet sahihtir. Falancayla evlendirmek üzere demesi gerekmez. O kişiyle evlendirince nikâh sahih olur. Eğer vekil başkasıyla evlendirirse, kız bu durumu kabul ederse nikâh yine sahih olur, kabul etmezse sahih olmaz.